premières van 07 tot 18/11/23 in le Rideau (Brussel) en van 05 tot 09/12/23 in Jean Vilar (Louvain-la-Neuve)
“Wij worden niet ouder, het is de tijd die ouder wordt. Hij veroudert zelfs sneller dan wij. Weet hij het? maar hij lijkt haast te hebben om aan zijn einde te komen. Wij zullen hoe dan ook oneindig jong sterven. – Jean Baudrillard
Je onderdompelen in het vlees van een 74-jarige vrouw zoals je dat in een bos zou doen. Om te dwalen door haar fysieke sensaties, haar lichamelijke herinneringen, de meanders van haar geheugen. Om de rijkdom en complexiteit van haar bestaan te voelen. Ontmoet Annette.
Sommige ontmoetingen laten een blijvende indruk achter. Vijf jaar geleden ontmoette Clémentine Annette en haar relatie met de wereld veranderde voorgoed. Diep menselijk en gevoelig doet Annette de mensen om haar heen opbloeien. Ontembaar, vervuld van een onverzadigbaar verlangen om ergens anders te zijn, heeft ze altijd de rollen waarin ze gevangen zat (moeder, echtgenote, vrouw) opgegeven, niet vanwege een militante of politieke keuze, maar omdat het voor haar onmogelijk was om anders te doen. Intiem kon ze het gewoon niet.
In de loop van vele interviews geeft Annette Clémentine meer dan 70 jaar aan intieme ervaringen en gevoelens. Hoe kan het geschenk van deze herinnering worden gedeeld? Door Annette ten tonele te voeren en haar herinneringen te verweven in gefantaseerde werelden, biedt dit landschapsportret een nieuwe manier om naar ouderdom te kijken, als een nieuwe jeugd en een bevrijding.
Deels filosofische verkenning, deels carnavalsfeest, deels intiem verslag, deels testament, deels collectieve dans, Annette is niet zozeer een biografisch verslag als wel een eerbetoon aan de veelheid die we zijn, aan onze metamorfoses en wedergeboortes.
Maar het verhaal van Annette is niet altijd zachtaardig, verdedigbaar of gemakkelijk om aan te horen. Annette is een vrouw die haar plaats als vrouw heeft verlaten. Die stelselmatig de verwachtingen heeft teleurgesteld die op haar schouders rustten als dochter, gezelschapsdame, moeder, geliefde en oude vrouw. Die op een dag geen gehoor meer gaf aan de roep. Die herhaaldelijk vertrok. Die haar jonge kinderen, haar huis, haar geliefden achterliet. Die uiteindelijk, in de zin van Monique Wittig, geen “vrouw” is.
Dit onvermogen om ondanks talloze pogingen erbij te horen, dit vermogen om zich geleidelijk los te maken van wat als standaard wordt geaccepteerd, en dit in een tijd waarin alternatieve verhalen nog steeds niet breed worden verspreid, geven ons een beeld van een krachtige en fascinerende vrouw op een onherleidbare zoektocht naar emancipatie. Een compromisloze vrouw die ongenoegen accepteert om naar zichzelf te luisteren.
Deze intimiteit, die bij uitstek politiek is, ook al noemt ze dat niet zo, vormt de kern van dit project, dat niet het verhaal van Annette is, maar van haar lichaam. Van haar belichaamde ervaring van de wereld: van haar ademhaling, haar organen en weefsels, haar littekens, haar benen, haar nagels, haar hartslag. Met Annette had ik toegang tot hoe het was om zich vrouw te voelen, tussen 1950 en nu; toen ze zich op een katholieke kostschool volledig gekleed moest wassen om haar huid niet aan te raken; toen ze zichzelf, voor model Françoise Hardy, zag als “een pudding, een tonijn, een lelijk ding, een paar grote tieten”; toen, toen ze verhuisde naar een flat op de 3e verdieping, de komst van een wasmachine “veel zwaarder dan een trouwring : drie mannen om het te dragen” haar een week lang deed huilen; wanneer ze een abortus had of herhaaldelijk een miskraam kreeg; wanneer haar pasgeboren baby op haar buik werd gelegd en ze “niets” voelde; wanneer ze zwanger werd hoewel haar eileiders net waren afgebonden; wanneer ze haar zoon, al een kleine jongen, voor het eerst knuffelde; wanneer haar nieuwe partner haar “vrouwelijk” ondergoed geeft en het gevoel van de zijde op haar lichaam haar anders doet bewegen op straat; wanneer ze, bewust, de liefde bedrijft met een andere vrouw op 45-jarige leeftijd; wanneer ze op 50-jarige leeftijd besluit om zichzelf “tijd” te geven, om het heden volledig tot haar beschikking te stellen; wanneer de menopauze aanbreekt en ze worstelt in de ondergrondse; of wanneer haar jarenlange leven als alleenstaande vrouw haar geen toegang meer geeft tot “tederheid”.
“Annette” is een verhaal van herinnering, erfgoed en verzet. Het is ook een stukje geschiedenis, de geschiedenis van België van de naoorlogse periode tot nu. Bovenal is het een ander lichaam om naar te luisteren en te ontmoeten, terwijl de politieke zowel als de esthetische behoefte om te werken aan scenische apparaten die andere realiteiten dan de dominante blootleggen, en andere complexe singulariteiten om hun aanwezigheid in de voorstellingsruimte in te schrijven, brandt als de esthetische behoefte om te werken aan scenische apparaten die andere realiteiten dan de dominante blootleggen, en andere complexe singulariteiten om hun aanwezigheid in de voorstellingsruimte in te schrijven.
Met Annette Baussart, Clémentine Colpin, Pauline Desmarets, Ben Fury, Alex Landa Aguirreche en Olivia Smets
Team Camille Collin (decor- en kostuumontwerp), Cinzia Derom (kostuumontwerp), Sara Vanderieck (dramaturgie), Noé Voisard (geluidsontwerp), Nora Boulanger Hirsch (lichtontwerp), Anna Teresa Barboza (visuals)
Concept en regie Clémentine Colpin
Assistent regie Pauline Desmarets
Co-conceptie en artistieke samenwerking Olivia Smets
Diffusie Le Rideau
Coproductie Le Rideau, Compagnie Canicule, l’Atelier Théâtre Jean Vilar et La Coop ASBL
Steun La Fédération Wallonie-Bruxelles- Direction du Théâtre, le Théâtre des Tanneurs, le Centre des Ecritures Dramatiques Wallonie-Bruxelles, la SACD, la Tour à plomb, le Centre Box120, Charleroi Danse / La Raffinerie, SEN – Studio Etangs Noirs, Shelterprod, Taxshelter.be, ING et le Tax Shelter du gouvernement fédéral belge.